Celem serii wykładów zatytułowanej „PISMA PATRONKI. Wprowadzenia do poszczególnych dzieł Edyty Stein” jest przybliżenie polskiemu słuchaczowi zasadniczej treści poszczególnych pism Edyty Stein w sposób systematyczny, klarowny i naukowy. Omówienia poszczególnych tomów w porządku chronologicznym bazują na najnowszej serii dzieł zebranych Edith Stein Gesamtausgabe (Herder, 2000-2020), która dzięki wysiłkom Wydawnictwa Karmelitów Bosych jest już częściowo dostępna w języku polskim.
Kolejny wykład z serii “Pisma Patronki” stanowi wprowadzenie do „Traktatu o państwie” (Eine Untersuchung über den Staat), opracowanego przez Edytę Stein w latach 1920-1925. Rozprawa, niedostępna dotychczas w przekładzie na język polski, stanowi kontynuację wcześniejszych refleksji Patronki Europy, poświęconych jednostce i wspólnocie. Późniejsi badacze określają to dzieło ostatnią pracą Stein pozbawioną bezpośrednich odniesień do religii chrześcijańskiej. Studium składa się z dwóch części – pierwsza podejmuje zagadnienie ontycznej struktury państwa, druga poświęcona jest państwu z perspektywy wartości. Stein określa państwo jako wspólnotę, której podstawę istnienia stanowi suwerenność i możność stanowienia prawa. Edyta Stein, podejmując refleksję nad państwem zauważa, że każda władza jest legitymizowana przez wspólnotę. Ekskurs historyczny służy autorce do egzemplifikacji rozwoju państw – od starożytnej greckiej polis, poprzez monarchię absolutną aż do demokracji. Tej ostatniej poświęca Stein sporo miejsca, wykazując, że ustrój ten wymaga od obywateli większej świadomości i odpowiedzialności. Funkcją państwa jest chronienie i dbałość o wolność jednostek, poprzez wspieranie różnego rodzaju więzów społecznych (tak istotne prawo jednostki do zrzeszania się). Państwo powinno skupiać się na wszystkich elementach wzmacniających jednostkę (edukacja, kultura, system wartości). Traktat kończy się refleksją na temat związku państwa i religii. Państwo, zdaniem badaczki, wspiera i służy jednostkom, a zatem także i ich religijności, pojmowanej szeroko, nie na bazie ciasnej konfesyjności. Wszystkie elementy dbałości o jednostkę i wspólnotę zamieszkującą obszar danego państwa tworzą w sumie podstawę odpowiedzialności państwa wobec jego obywateli.
Źródło: Edith Stein Gesamtausgabe [ESGA] Bd. 7. Eine Untersuchung über den Staat. Einleitung, Bearbeitung und Anmerkungen von Ilona Riedel-Spangenberger, Freiburg, Basel, Wien 2006
Małgorzata Grzywacz, doktor habilitowana w zakresie nauk o kulturze i religii, profesor w Instytucie Kulturoznawstwa UAM, sekretarz naukowa Centrum Badań im. Edyty Stein UAM (od 2003), historyczka, germanistka i tłumaczka. Autorka wielu prac z zakresu powiązań kultur i literatur niemieckojęzycznych i duchowości chrześcijańskiej, religijności w systemach totalitarnych, dialogu chrześcijańsko -żydowskiego, relacji niemiecko – izraelskich. Członkini zarządu European Society of Women in Theological Research (Europejskie Stowarzyszenie na rzecz Badań Teologicznych Kobiet).