Treść główna

PISMA PATRONKI. „Byt skończony a byt wieczny” – dr Paweł Rojek

dr Paweł Rojek

Celem serii wykładów zatytułowanej „PISMA PATRONKI. Wprowadzenia do poszczególnych dzieł Edyty Stein” jest przybliżenie polskiemu słuchaczowi zasadniczej treści poszczególnych pism Edyty Stein w sposób systematyczny, klarowny i naukowy. Omówienia poszczególnych tomów w porządku chronologicznym bazują na najnowszej serii dzieł zebranych Edith Stein Gesamtausgabe (Herder, 2000-2020), która dzięki wysiłkom Wydawnictwa Karmelitów Bosych jest już częściowo dostępna w języku polskim.

Kolejny wykład z serii “Pisma Patronki” stanowi wprowadzenie do monumentalnego dzieła Edyty Stein Byt skończony, a byt wieczny.

Jest to zapewne najważniejsza filozoficzna praca autorki. Najpierw przedstawiam pewne trudności, z jakimi styka się czytelnik tej pracy. Wynikają one z zanurzenia tekstu w kontekście dyskusji fenomenologicznych i tomistycznych, a także z nie do końca czytelnej struktury całej pracy, która zawiera wiele względnie samodzielnych analiz. Następnie dokonuję przeglądu poszczególnych rozdziałów pracy, starając się wychwycić główne linie argumentacyjne dzieła. Potem omawiam dokładniej trzy kluczowe – moim zdaniem – wątki pracy.

Po pierwsze, przejście od istnienia skończonego do istnienia wiecznego, w którym Stein wyraźnie polemizuje z Martinem Heideggerem. Zwracam szczególną uwagę na jej koncepcję doświadczenia “bezpieczeństwa w istnieniu”, zaczerpniętą od Adolfa Reinacha.

Po drugie, analizuję jej przejście od istoty bytu skończonego do uznania boskiego Logosu. Jest to wyraźnie platoński wątek jej wizji filozoficznej.

Po trzecie, szkicuję ostateczny ruch Stein, prowadzący od uznania Trójcy świętej do próby zrozumienia bytu skończonego i jego przeznaczeń w perspektywie trynitarnej. Staram się pokazać, jak w tym wypadku objawienie uzupełnia filozofię. Porównuję też krótko jej wizję ze współczesnymi nurtami ontologii trynitarnej.

Na koniec sugeruję, że niejako dalszym ciągiem jej badań jest jej ostatnia książka, „Wiedza Krzyża”.

Dr Paweł Rojek – wykładowca w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się metafizyką analityczną, filozofią rosyjską i ideami w Polsce. Autor książki Tropy i uniwersalia. Badania ontologiczne, Warszawa: Semper 2019.