W ramach obchodów liturgicznego wspomnienia Edyty Stein – św. Teresy Benedykty od Krzyża w dniu 9 sierpnia 2019 roku o godzinie 19.00 w Domu Edyty Stein odbędzie się wernisaż wystawy ikon „Męczennicy XX wieku”.
Otwarcie wystawy poprzedzi Msza Święta z błogosławieństwem relikwiami s. Teresy Benedykty od Krzyża, która odbędzie się o godz. 18.00 w kościele Michała Archanioła przy ul. Prusa we Wrocławiu. Wernisaż uświetni recytacja poezji „SIOSTRA. Wiersze o Edycie Stein” autorstwa ks. Henryka Romanika, w wykonaniu Ewy Kazuli.
Ikony prezentujące męczenników kościoła greckokatolickiego i rzymskokatolickiego powstały podczas pleneru pt. I Nowickie Spotkania z Ikoną, zorganizowanego w lipcu 2019 roku przez Bractwo Młodzieży greckokatolickiej SAREPTA oraz Fundację Kultury Duchowej Pogranicza. Wśród ukazanych na ikonach świętych męczenników znalazła się także nasza patronka, Edyta Stein – św. Teresa Benedykty od Krzyża.
Jak wskazuje ks. mitrat dr Stefan Batruch, organizator pleneru: Chcemy wierzyć, że w obrazach tak dalekich i jednocześnie tak bliskich nam świętych męczenników ubiegłego wieku mamy okazję i dziś poznać tę radość ofiarowania siebie Bogu i bliźnim, jaką oni nam ukazują, bo każdy „Chrześcijanin, związany z Chrystusem, pozostaje niezwyciężony nawet w najciemniejszą noc, kiedy Bóg wydaje się być daleko, a kiedy czuje się opuszczony … Muszę powiedzieć: niech się stanie wola Twoja nawet w środku ciemnej nocy” (Teresa Benedykta od Krzyża).
Wystawę będzie można oglądać do 20 września 2019 roku w Salonie Edyty w godzinach otwarcia Domu Edyty Stein (patrz szczegóły).
Tegoroczne I Nowickie Spotkania z Ikoną rozpoczęły się prostym, a jednocześnie niełatwym tematem dla ikonografów. Z jednej strony – obraz męczennika jest kluczowym w chrześcijańskiej ikonografii, właśnie z niego bierze swój początek kult świętych, którzy – według wczesnochrześcijańskiego teologa Tertuliana – byli „nasieniem chrześcijan”, tym fundamentem, na którym wyrósł Kościół.
Przez tysiące lat nie brakowało prześladowań i świadectw męczeństwa (początkowo greckie słowo μάρτῠρος oznaczało świadka), zwłaszcza w krwawym XX wieku.
II Sobór Watykański (1962 – 1965) w Konstytucji o Kościele wspomina: „Skoro Jezus, Syn Boży, okazał nam miłość swoją, dając swe życie za nas, nikt nie ma większej miłości od tego, kto życie swoje daje za Niego i za swych braci […] Toteż męczeństwo, przez które uczeń upodabnia się do Mistrza przyjmującego z własnej woli śmierć dla zbawienia świata i naśladując Go w przelaniu krwi, uważa Kościół za dar szczególny i najwyższą próbę miłości” (par.42).
Taki „dowód miłości” na przestrzeni stuleci zachowała dla nas kościelna tradycja w hagiograficznych, liturgicznych i ikonograficznych obrazach najbardziej czczonych męczenników, a wśród nich apostołów Chrystusa, męczennic Paraskewy, Barbary, Katarzyny, męczenników i wojowników Jerzego, Niketasa, Teodora, Dymitra i wielu innych, których imiona nosimy, oddajemy cześć ich ikonom, pamiętamy daty ich śmierci / narodzin dla nieba….
Z drugiej strony, męczennicy XX wieku, choć umieszczeni w ogólnym „ikonicznym” kulcie (początkowo greckie słowo εἰκών oznaczało nie tylko obraz, ale i portret, a także wzorzec ), a jednocześnie – dzięki zachowanym dowodom, biografiom, dokumentom, fotografiom i wspomnieniom współczesnych, wydają się zaskakująco żywymi i bliskimi, komplikując zadanie ikonografa przedstawienia świętego w kontekście „symbolicznego realizmu”, charakterystycznego dla kościelnej tradycji ikonograficznej.
Jak odtworzyć fotografię by stała się ona obrazem wieczności? Jak nie obrócić żywej ikony w „suchy” znak? Jak w szczegółach nie zagubić najważniejszego, a w uogólnieniach nie utracić osobistego? Jakim sposobem, poprzez tragizm ludzkiej ofiary zachować odczucie uroczystej radości ze zbliżającego się obiecanego zbawienia…
To zadanie wydaje się trudne i jest to widoczne w bardzo skromnych do dziś ikonograficznych realizacjach tematu męczenników XX wieku w ukraińskiej i polskiej sztuce sakralnej, a także w formacie kościelnych historii żywotów, na jakich bazuje ikonografia.
Prace uczestników pleneru są nowym, ważnym krokiem w tworzeniu wizualnego obrazu męczenników XX wieku. Autorzy zaskakująco naturalnie i godnie przeszli od uniwersalnej ikonografii świętych męczenników odległych wieków, starając się jej nadać współczesny wydźwięk.
Autorami ikon są: Anna Kopeć – Gibas, Oksana Vynnychok, Anna Makać, Sviatoslav Vladyka, Ulyana Tomkevych, Konstanty Markovych, Roman Zilinko, Roman Vasylyk, Sofija Bilyk, Ostap Lozynsky, Danylo Movchan, Maja Podleśna, Małgorzata Dawidiuk, Agata Słyk, Monika Jerominek, Olya Kravchenko.
Zapraszamy!